Zegar to przyrząd do ciągłego pomiaru czasu.

Dawne zegary

Jednym z najstarszych przyrządów do odmierzania czasu jest gnomon czyli prawo wzór zegara słonecznego. Zbudowany jest z pręta, kijka wbitego głęboko w ziemię, którego cień wskazuje porę dnia. Jest to przyrząd działający na zasadzie zegara słonecznego. Gnomony budowano na całym świecie. Najczęściej znajdowały się na placach, rynkach.

Zegar słoneczny to zegar, który odmierza czas na podstawie zmiany pozycji słońca. Padający cień wskazywał czas na tarczy zegarowej, która znajdowała się na ziemi, posadzce, podstawie lub ścianie.

Dawniej zamiast nazwy ‘zegar słoneczny” powszechnie używano określenie „kompas słoneczny”.

 Zegar słoneczny po wyposażeniu w specjalną skalę czasu, mógł być używany również nocą – jako tzw. zegar księżycowy. Działał on tylko w okresach widoczności księżyca. Dawniej w nocy stosowano również zegar gwiazdowy, którego zasada działania opiera się na wyznaczaniu pozycji najjaśniejszych gwiazd. Do wyznaczenia czasu w nocy można również wykorzystać niektóre przyrządy nawigacyjne.

Innym przyrządem do odmierzania czasu był zegar wodny, klepsydra

Jest to urządzenie, którego działanie opiera się o regularny i stały wypływ wody ze zbiornika przez niewielki otwór. Podobnie działały klepsydry, w których przesypywał się piasek.

ZEGARY WSPÓŁCZESNE

Współczesne zegary są o wiele dokładniejsze i łatwiejsze w użyciu niż te najdawniejsze. Pierwszych zegarów mechanicznych zaczęto używać w Europie w XIX wieku. Działały one dzięki energii mechanicznej, wyzwalanej przez sprężynę lub obciążniki. Z czasem mechanizmy zegarów stawały się coraz bardziej skomplikowane, dzięki czemu precyzyjniej odmierzały czas.

Zegar wahadłowy jest zegarem nakręcanym. Znajduje się w nim sprężyna, którą zwijamy dzięki nakręcaniu. Kiedy się rozpręża, wprowadza w ruch koła zębate. Dzięki temu przesuwają się wskazówki zegara.

     

Pierwszy zegar sprężynowy, pałacowy, powstał w XV wieku. Dawne  zegary sprężynowe były za duże, aby nosić je w kieszeni. Później pojawiły się zegarki sprężynowe naręczne, pozwalające nakręcić je bez kluczyka, tylko za pomocą tzw. główki. W Szwajcarii zaczęto produkować zegarki sprężynowe, znacznie dokładniejsze, wodoszczelne, odporne na zmianę temperatury, korozję, wstrząsy. Współczesne zegarki niekiedy mają świecące w ciemności oznaczenia na tarczy. Szczególnym przypadkiem zegara sprężynowego jest tzw. stoper, który można zatrzymać w każdej chwili, używany głównie na zawodach sportowych.

 

    

    

    

Współczesny zegarek kwarcowy

Zegar kwarcowy to rodzaj zegara, w którym do odmierzania czasu wykorzystuje się drgający kryształ kwarcu. Zegary kwarcowe są dokładniejsze od zegarów mechanicznych.